LTS: Kỷ niệm 50 năm truyền thống LLVT Cồn Cỏ 8/8(1959- 2009) và 5 năm thành lập huyện đảo Cồn Cỏ 1/10 (2004- 2009) là một sự kiện không chỉ có ý nghĩa đặc biệt đối với cán bộ và quân dân huyện đảo Cồn Cỏ nói riêng mà còn đối với cả nước nói chung. Nhân sự kiện lịch sử này, PV. Cửa Việt có cuộc trao đổi với đồng chí Lê Quang Lanh, TUV, Bí thư Huyện uỷ, Chủ tịch UBND Huyện đảo Cồn Cỏ. Đầu đề do Toà soạn đặt.
PV: Thưa đồng chí Bí thư kiêm Chủ tịch UBND Huyện, để trở thành cái cột mốc lịch sử trong đời sống tinh thần của quân và dân huyện đảo nói riêng và cả nước nói chung, xin đồng chí cho biết đôi điều về truyền thống 50 năm LLVT Cồn Cỏ?
Đồng chí Lê Quang Lanh: Vào ngày này cách đây 50 năm - ngày 8/8/1959 nắm bắt được ý đồ của địch một đơn vị của Trung đoàn 270- Quân khu IV đã vượt sóng gió trùng khơi đến với Cồn Cỏ, khẳng định quyết tâm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ thiêng liêng bất khả xâm phạm, để hai ngày sau đó bộ đội ta đã giương cao lá cờ Tổ quốc và nổ những phát súng đầu tiên cảnh cáo chính quyền Ngô Đình Diệm bao vây hòng chiếm đảo. Từ đây, Cồn Cỏ trở thành vọng gác tiền tiêu của miền Bắc xã hội chủ nghĩa- hậu phương lớn vững chắc của tiền tuyến lớn miền Nam. Cùng với Vĩnh Linh, Cồn Cỏ trở thành nơi đụng đầu lịch sử giữa cách mạng và phản cách mạng, giữa chính nghĩa với phi nghĩa, giữa lương tri với bạo tàn.
Đế quốc Mỹ đã tập trung không quân và hải quân dội hàng ngàn tấn bom đạn các loại xuống hòn đảo nhỏ này (cứ mỗi ha đất Cồn Cỏ hứng chịu trên 22,6 tấn), hòng san bằng, huỷ diệt Cồn Cỏ. Có những ngày 12 lần địch tập kích bằng đường không; có đêm chúng pháo kích đầu hôm đến sáng; có thời điểm chúng dùng tàu chiến bao vây đảo suốt cả tuần liền; và tàn bạo hơn, bọn phi công Mỹ đánh phá miền Bắc trở về, nếu thừa bom đạn hoặc do lưới lửa phòng không của đất liền không kịp dội bom chúng đều trút hết xuống đảo.
Bom thù không khuất phục, khó khăn không nao núng, cán bộ chiến sĩ Cồn Cỏ đã thể hiện lòng trung thành vô hạn với Tổ quốc, đoàn kết một lòng, mưu trí, dũng cảm, sáng tạo, chiến đấu với tinh thần “Thà hy sinh tất cả chứ không để mất đảo”.
Trong suốt những năm tháng chiến tranh ác liệt, bộ đội Cồn Cỏ càng chiến đấu càng trưởng thành và luôn nhận được sự tin yêu của Đảng và của nhân dân cả nước; sự chi viện kịp thời sức người, sức của của quân và dân Vĩnh Linh anh hùng; đặc biệt là sự quan tâm động viên lớn lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Người đã ba lần gửi thư khen, gửi tặng ảnh chân dung của Người và khẳng định chiến công của cán bộ chiến sĩ Cồn Cỏ: Cồn Cỏ nở đầy hoa thắng trận/ Đánh cho tan xác giặc Huê kỳ .
Gần 1.500 ngày đêm, bộ đội Cồn Cỏ đã đánh gần 1.000 trận lớn nhỏ, bắn rơi 48 máy bay, bắn chìm 17 tàu chiến và tàu biệt kích Mỹ-nguỵ; trong đó có trận bắn rơi 4 máy bay, có trận trong 1 giờ bắn tan xác 3 máy bay Mỹ... Những cái tên cán bộ chiến sĩ như Thái Văn A, Lê Văn Ban, Vũ Kỷ, Cao Văn Khang... và hàng trăm cán bộ, chiến sĩ khác nữa đã viết nên bài ca lớn về chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. Tên tuổi và sự hy sinh, cống hiến của họ mãi mãi gắn liền với sự trường tồn của đảo Cồn Cỏ, mãi mãi trở thành niềm tự hào của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Cồn Cỏ hôm nay và mai sau.
Với những chiến công của mình, Cồn Cỏ vinh dự hai lần được Đảng và Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân; được tặng thưởng hai Huân chương Độc lập hạng nhất và hạng hai; ba Huân chương quân công; sáu cán bộ, chiến sĩ được tuyên dương Anh hùng LLVT nhân dân và nhiều phần thưởng cao quý khác.
Từ sau ngày đất nước thống nhất đến nay, lực lượng vũ trang Cồn Cỏ không ngừng lớn mạnh, bên cạnh BCH quân sự huyện, tiểu đoàn chủ lực về với huyện, còn có các lực lượng của Biên phòng, Hải quân, Công an, lực lượng tự vệ của các cơ quan, đơn vị....Các thế hệ cán bộ chiến sĩ LLVT đảo Cồn Cỏ đã tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, thực hiện tốt nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu và sẵn sàng chiến đấu, kiểm soát và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ Quốc gia; bảo đảm an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội; tham gia phát triển KT-XH, đẩy mạnh tăng gia sản xuất, góp phần nâng cao sức chiến đấu, cải thiện đời sống cho cán bộ chiến sĩ trên đảo.
PV: Từ ý tưởng thành lập một đơn vị hành chính tại đảo của Thủ tướng Võ Văn Kiệt đến Nghị quyết 174/ 2004/ NĐ-CP của Chính phủ về việc thành lập Huyện đảo Cồn Cỏ đã tròn 5 năm. Xin đồng chí cho biết quá trình dân sự hoá đảo và những kết quả ban đầu?
Đồng chí Lê Quang Lanh: Từ năm 1998, ý tưởng thành lập một đơn vị hành chính tại đảo của Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã được đặt ra nhân chuyến thăm và làm việc với tỉnh nhà. Sau đó, lãnh đạo tỉnh đã nhiều lần trực tiếp làm việc với Chính phủ và các Bộ ngành Trung ương về vấn đề này. Cuối năm 2002, sau một thời gian chuẩn bị, 43 thanh niên đầu tiên xung phong tình nguyện ra đảo lập nghiệp để hướng đến việc xây dựng Cồn Cỏ thành "đảo Thanh niên" đánh dấu bước khởi đầu tất yếu của quá trình dân sự hoá đảo. Sau khi được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, ngày 1/10/2004 Chính phủ đã ban hành NĐ174/2004/NĐ-CP thành lập huyện đảo Cồn Cỏ hoàn tất tiến trình dân sự hoá đảo. Từ đây, vấn đề bảo vệ Cồn Cỏ - hòn đảo tiền tiêu của Tổ quốc gắn chặt với việc phát triển KT-XH và xây dựng khu vực phòng thủ trên địa bàn tỉnh.
Năm năm, so với một đời người là khoảng thời gian chưa dài, so với chiều dài lịch sử mới chỉ là khoảnh khắc, so với địa bàn cách trở như huyện đảo Cồn Cỏ thì thật là quá ngắn cho việc thực hiện những định hướng tươi sáng của tương lai. Năm năm qua, Cồn Cỏ lại phải đối mặt với vô vàn những khó khăn, thử thách nhưng với quyết tâm "Khắc phục khó khăn - chủ động sáng tạo - tập trung đầu tư cho công tác quy hoạch; đẩy mạnh công nghiệp, xây dựng kết cấu cơ sở hạ tầng, coi trọng phát triển dịch vụ, du lịch, thuỷ sản kết hợp phát triển lâm - nông nghiệp hợp lý làm cơ sở, tiền đề cho việc xác lập cơ cấu kinh tế du lịch - dịch vụ - lâm, nông nghiệp sau năm 2010; thực hiện từng bước việc di dân, sắp xếp, cơ cấu lại lao động, dân cư gắn với việc nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân; coi trọng công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh với trọng tâm là: Hoàn thiện bộ máy tổ chức cán bộ, tuân thủ nguyên tắc tập trung dân chủ gắn với việc đổi mới phương thức lãnh đạo, điều hành phù hợp đặc thù của huyện đảo; tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo, hướng tới một huyện đảo Cồn Cỏ vững về kinh tế, đẹp về văn hoá, mạnh về quốc phòng- an ninh", Đảng bộ, quân và dân huyện đảo đã đoàn kết, đồng lòng chung sức, phấn đấu tạo lập nên bộ mặt huyện đảo đổi thay so với năm năm về trước.
Điều đó thể hiện rõ nét ở một thực thể hành chính cấp huyện trong cơ cấu hành chính- lãnh thổ của tỉnh Quảng Trị nói riêng và cả nước nói chung. Ở đó, Đảng bộ và các tổ chức trong hệ thống chính trị được thành lập, từng bước hoàn thiện trở thành chủ thể lãnh đạo, quản lý và thực thi chiến lược phát triển KT-XH, bảo vệ an ninh, chủ quyền biển đảo quốc gia. Trong tình hình mới, càng cho thấy việc thành lập huyện đảo là chủ trương đúng đắn, kịp thời, nhất quán của tỉnh và Trung ương đối với chủ quyền biển đảo và thềm lục địa của Tổ quốc.
Đó là sự lựa chọn bước đi thích hợp, thể hiện ngày càng rõ nét một chủ thể kinh tế- lãnh thổ trên nền của một hải đảo thuần về quân sự. Đến nay, bên cạnh việc rà soát bổ sung quy hoạch tổng thể KT-XH, đã hoàn thành quy hoạch chung xây dựng, quy hoạch chi tiết đảo du lịch có sự tham gia của tư vấn nước ngoài; quy hoạch sử dụng đất; quy hoạch khu trung tâm hành chính - dân cư; quy hoạch các tuyến đường giao thông trên đảo, giữa đảo và đất liền...Cơ sở hạ tầng phục vụ dân sinh, phát triển kinh tế và đảm bảo quốc phòng-an ninh từng bước được đầu tư với số vốn ban đầu gần 200 tỷ đồng như: Hệ thống âu tàu cảng cá, kè chống xói lở Bến tranh, điện, nước giai đoạn 1, trang bị phương tiện vận tải, trạm hải đăng, viễn thông, bảo tồn biển, trụ sở làm việc, doanh trại, công trình phòng thủ....Đồng thời, trên đảo đã hình thành các hoạt động dịch vụ đời sống, chăn nuôi gia súc, gia cầm, khai thác hải sản, xây dựng... góp phần tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập cho nhân dân. Cơ sở hạ tầng phục vụ nhu cầu văn hoá - xã hội như: sân bãi luyện tập thi đấu thể thao; đài Truyền thanh- truyền hình, lớp mầm non, trung tâm văn hoá, trạm y tế... đã được xây dựng, đáp ứng một phần nhu cầu chăm sóc sức khoẻ, đời sống văn hóa tinh thần của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân huyện đảo....
Đó là việc hình thành và từng bước xây dựng một xã hội hài hoà, ở đó có các thể chế của hệ thống chính trị, có các hoạt động kinh tế-xã hội, có quân, có dân, có các gia đình trẻ và những công dân sinh ra trên đảo. Môi trường sinh thái được bảo vệ, giữ gìn.
Đó là tiềm lực quốc phòng-an ninh được tăng cường. Các LLVT được hình thành, củng cố vững mạnh; cơ chế khu vực phòng thủ được thiết lập và vận hành hiệu quả; an ninh-chính trị, trật tự an toàn xã hội giữ vững, đảm bảo huyện không có tội phạm hình sự, tai nạn, tệ nạn xã hội.
Đảng bộ, quân dân huyện đảo ý thức rằng truyền thống nửa thế kỷ của LLVT Cồn Cỏ rất hào hùng. Những việc làm trong năm năm đầu thành lập rất đáng khích lệ, nhưng khó khăn trước mắt còn rất lớn, còn nhiều việc chưa được như mong muốn. Song, tin tưởng rằng với niềm tin, ý chí của huyện đảo hai lần anh hùng, Cồn Cỏ sẽ trở thành đảo du lịch-văn hoá an toàn trong tương lai không xa...
PV: Cuối cùng xin đồng chí cho biết định hướng năm năm tiếp theo của huyện đảo?
Đồng chí Lê Quang Lanh: Nếu như năm năm đầu chập chững bước đi là khắc phục khó khăn, tập trung cho quy hoạch, xây dựng cơ sở hạ tầng dân sinh, xác lập hệ thống chính trị và xây dựng khu vực phòng thủ thì định hướng năm năm tiếp theo là: "Tiếp tục phát huy những kết quả ban đầu, tập trung xây dựng một hệ thống cơ chế, chính sách đầu tư xây dựng đảo, trước mắt quảng bá kêu gọi đầu tư cơ sở hạ tầng hướng tới phục vụ nhiệm vụ phát triên kinh tế như điện, nước, cơ sở dịch vụ, đi lại giữa đất liền và đảo, trung tâm quân dân y; đầu tư cơ sở hạ tầng gắn với việc di dân ra đảo nhằm hoàn thiện cơ cấu dân sự hoá, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế và đảm bảo quốc phòng-an ninh biển đảo; tiếp tục xây dựng, hoàn thiện và nâng cao sức chiến đấu của Đảng, vai trò của hệ thống chính trị; nâng cao bản lĩnh chính trị và sức chiến đấu của các LLVT, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo quốc gia".
Năm mươi năm đầy ắp những chiến công, năm năm chứa chất bao khát vọng về một Cồn Cỏ đẹp giàu của thế hệ tiếp nối. Đó cũng chính là hành trang trên chặng đường mới của Cồn Cỏ vươn tới tương lai. Nhân dịp này, toàn thể cán bộ, đảng viên, chiến sĩ, LLVT và nhân dân huyện nhà nguyện phát huy hơn nữa truyền thống anh hùng, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, đoàn kết, phấn đấu, vững tin và kỳ vọng về một huyện đảo anh hùng trong thời kỳ đổi mới.
PV: Xin cảm ơn đồng chí Bí thư kiêm Chủ tịch UBND Huyện đảo Cồn Cỏ.
PV.
