LST: Trong chặng đường 20 năm phát triển, Ngành Công Thương có những đóng góp đáng kể vào nền kinh tế của tỉnh. Nhân kỷ niêm 20 năm ngày lập lại tỉnh Quảng Trị (01/7/1989 - 01/7/2009), phóng viên chúng tôi có cuộc phỏng vấn ông Giám đốc Sở Công Thương về những thành tựu của Ngành qua 20 năm thành lập. Sau đây là nội dung cuộc phỏng vấn:
PV: Nhìn lại chặng đường phát triển và trưởng thành của ngành công thương Quảng Trị trong 20 năm qua, xin ông cho biết đâu là những kết quả cần được ghi nhận?
Ông Thái Vĩnh Kháng: Mặc dù điểm xuất phát của nền kinh tế tỉnh nhà rất thấp, nhưng nhìn lại chặng đường 20 năm - một chặng đường xây dựng đầy cam go và trưởng thành rất đáng trân trọng của ngành công thương Quảng Trị, có thể đánh giá tổng quát trên một số lĩnh vực sau: Thứ nhất là công tác xây dựng quy hoạch: Phải nói rằng trong 10 năm đầu ngành chủ yếu tập trung lựa chọn hướng đi và 10 năm sau ngành công thương tỉnh nhà có những vóc dáng khác. Trong gần 20 năm đó với sự chỉ đạo của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh, ngành đã quan tâm xây dựng quy hoạch phát triển ngành thương mại, quy hoạch phát triển ngành công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp (CN-TTCN) và các quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực khác giai đoạn đến năm 2010 và đến năm 2020 lần lượt được phê duyệt, tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thực hiện. Đặc biệt là Nghị quyết 13/NQ-TU về phát triển CN-TTCN đến năm 2010 và Nghị quyết 01/NQ-TU về phát triển ngành thương mại Quảng Trị đến năm 2010. Đây là những mốc son quan trọng ghi nhận sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, quyết tâm cao trong hành động đối với hai lĩnh vực quan trọng CN - thương mại của nền kinh tế tỉnh nhà. Thứ hai là việc đầu tư phát triển CN và thương mại đã đạt những thành tựu quan trọng. Trong đó giá trị ngành CN năm đầu lập lại tỉnh (1990) vỏn vẹn 100 tỷ đồng, nhưng đến năm 2008 vừa qua giá trị ngành đã đạt 1.246 tỷ đồng, tăng trưởng bình quân trong 20 năm là 15,7%. Nhất là giai đoạn 2001 - 2008 tăng bình quân 20,64%. Tỷ trọng CN-xây dựng trong GDP của tỉnh là 8,9% năm 1990 và lên 32% năm 2008. Thu hút hơn 24.000 lao động với hơn 6.712 cơ sở. Sản phẩm CN ngày càng phong phú với hàm lượng kỹ thuật, công nghệ cao. Đặc biệt trong lĩnh vực chế biến nông - lâm - nghiệp, CN Quảng Trị đã có những bước phát triển nhảy vọt, với các nhà máy có công nghệ tiên tiến với chất lượng sản phẩm cao, được xếp hàng đầu tại khu vực như: dây chuyền sản xuất ván sợi ép áp lực (với công suất 60.000m3/năm) của công ty MDF, nhà máy tinh bột sắn của Công ty CP thương mại Quảng Trị, dây chuyền chế biến cà phê của Công ty Thái Hoà, nhà máy sản xuất lốp cao su, phân bón Bình Điền - Quảng Trị...
Đặc biệt là tại Khu kinh tế thương mại đặc biệt (KKT-TMĐB) Lao Bảo, sau 10 năm hoạt động đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Nơi đây không chỉ là khu kinh tế cửa khẩu mà còn là KKT-TMĐB, vì đây không chỉ là trao đổi, buôn bán hàng hoá phi thuế quan mà còn là khu vực sản xuất, phát triển CN. Tính đến nay đã thu hút được 50 dự án sản xuất kinh doanh với tổng vốn đăng ký hơn 4.000 tỷ đồng, trong đó có 30 dự án đã đi vào hoạt động khá hiệu quả và đã góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế chung của tỉnh nhà. Về lĩnh vực thương mại, dịch vụ: Thị trường nội địa, mạng lưới chợ, cửa hàng buôn bán phát triển rộng khắp và luôn đáp ứng nhu cầu sản xuất cũng như đời sống của nhân dân. Tổng mức bán lẻ năm 1990 chỉ đạt 64,8 tỷ đồng thì năm 2008 đạt 6.700 tỷ đồng. Xuất nhập khẩu (XNK) có nhiều tiến bộ và đạt một số thành tựu quan trọng, nhất là hoạt động XNK qua cửa khẩu Lao Bảo ngày càng sôi động, kim ngạch 2008 đạt 150 triệu USD...
Thứ ba là công tác đầu tư hạ tầng CN-thương mại có nhiều khởi sắc. Mặc dù là tỉnh nghèo, nhưng với chủ trương Nhà nước, nhân dân cùng làm và trên cơ sở vận dụng các nguồn vốn bên ngoài, Quảng Trị đã mạnh dạn đầu tư cơ sở hạ tầng lưới điện và đến năm 2005 thì 100% số xã trong tỉnh đã được sử dụng điện lưới quốc gia. Bên cạnh đó, một số công trình thuỷ điện đã được đầu tư và đưa vào vận hành như: thuỷ điện Rào Quán, thuỷ điện nhỏ La La... Mạng lưới chợ, siêu thị và trung tâm thương mại đã được đầu tư đều khắp với 77 chợ, 7 siêu thị, 7 trung tâm thương mại... So với những thành phố lớn thì kết quả này khá khiêm tốn thế nhưng đây là một bước đột phá ngoạn mục của tỉnh Quảng Trị. Ngoài ra, việc xây dựng khu, cụm CN cũng được tỉnh hết sức quan tâm. Hiện nay, ngoài KKT-TMĐB Lao Bảo thì tỉnh đã và đang xây dựng 2 KCN tập trung: KCN Nam Đông Hà (100ha), KCN Quáng Ngang (205 ha). Với 2 KCN này đã thu hút được 23 dự án với tổng vốn đầu tư hơn 1.500 tỷ dồng. Bên cạnh đó tỉnh đã hoàn thành xậy dựng kết cấu hạ tầng cho 4 cụm CN (Cụm Đông Lễ, Cầu Lòn, Ba Bến và Diên Sanh). Ngoài ra tại các huyện như: Triệu Phong, Cam Lộ... đã và đang lập quy hoạch chi tiết và đang triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng. Hiện nay, dựa trên kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học, tỉnh đang lập quy hoạch khu kinh tế biển Đông Nam Quảng Trị, Cảng biển Mỹ Thuỷ để trình Chính phủ phê duyệt bổ sung vào quy hoạch quốc gia, tạo hướng mở cho kinh tế Quảng Trị phát triển, khai thác tốt lợi thế của hành lang kinh tế Đông - Tây.
PV: Thời gian tới ngành cần có định hướng, mục tiêu gì để phát huy hết các tiềm năng, thế mạnh của mình?
Ngành công thương Quảng Trị tuy đạt tốc độ tăng trưởng khá cao, nhưng chưa thật sự vững chắc và còn nhiều hạn chế. Nhất là sản xuất CN-thương mại còn nhỏ bé, đa số DN xếp vào hạng DN nhỏ và vừa, nên sức cạnh tranh yếu. Cơ sở hạ tầng còn thấp kém, phương tiện giao thông đường biển, đường bộ còn yếu. Nhân lực vừa thiếu lại vừa yếu và phần lớn chưa qua đào tạo... Đa phần DN thiếu vốn và nghịch lý đang xảy ra ở Quảng Trị đó là đầu ra của sản phẩm như: phụ tùng máy nông nghiệp, giấy bao bì, may công nghiệp... rất thuận lợi, nhưng DN thiếu vốn để tổ chức sản xuất và mở rộng quy mô, tăng sản lượng hàng hoá...
Về định hướng và mục tiêu phát triển của ngành trong những năm tới thì cần tập trung vào những lĩnh vực sau: Phát huy và khai thác tốt mọi tiềm năng nội lực, các lợi thế so sánh của tỉnh, tăng cường hợp tác kinh tế trong và ngoài nước nhằm tranh thủ các nguồn lực bên ngoài, chủ động hội nhập quốc tế có hiệu quả. Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành, lãnh thổ, cơ cấu lao động theo hướng CNH-HĐH. Phấn đấu đưa GDP thời kỳ 2011 đến 2015 tăng từ 11,5 đến 13,5%/ năm và đến năm 2015 tỷ trọng CN chiếm 49% dịch vụ 31% và nông nghiệp 20% và đến năm 2020 tỷ trọng tương đương là 56% - 31% - 13%. Giá trị kim ngạch xuất khẩu đến 2020 đạt 180 - 200 triệu USD. Trong đó cần đẩy mạnh phát triển CN với mức tăng trưởng cao, tạo động lực phát triển cho toàn bộ nền kinh tế. Phấn đấu đưa giá trị ngành CN tăng từ 18 - 19% giai đoạn 2011 - 2020. Trong đó, cần nghiên cứu và xây dựng các dự án như: tổ hợp Khí - Điện - Đạm và chế biến các sản phẩm khác từ khí đốt, khí mỏ; nhà máy nhiệt điện than; xây dựng nhà máy sản xuất đá granít nhân tạo; đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà máy bia; tiếp tục đầu tư các cơ sở sản xuất CN... Phát triển thương mại - dịch vụ bám sát định hướng phát triển hành lang kinh tế Đông - Tây. Nhất là phát triển Đông Hà, Khu kinh tế đặc biệt Lao Bảo và duyên hải miền Trung với các nước trong hành lang kinh tế Đông - Tây... Bên cạnh đó cần chú trọng đến các giải pháp như: tiếp tục thực hiện các quy hoạch đã được xây dựng về phát triển CN-thương mại; phối hợp với các ngành chức năng trong tỉnh để tăng cường đào tạo nguồn nhân lực; huy động tối đa các nguồn lực để xây dựng cơ sở hạ tầng CN-thương mại; đẩy mạnh công tác khuyến công. Nhất là đẩy mạnh hơn nữa công tác xúc tiến thương mại và khuyến khích thành lập và mở rộng DN, tôn vinh sự đóng góp to lớn của DN, doanh nhân... Nếu làm được điều này cùng với sự hỗ trợ từ trung ương, tôi tin rằng trong vòng 10 năm tới ngành CN-thương mại sẽ giữ được vai trò vị trí số một của quá trình CNH- HĐH, tạo động lực quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu và phát triển kinh tế của tỉnh Quảng Trị.
Xin chân thành cảm ơn ông!
PV.
